جیمز آلن در 28 نوامبر 1864 از یک خانواده کارگر در شهر صنعتی لستر در مرکز انگلستان متولد شد. مادرش، مارتا، سواد خواندن و نوشتن نداشت و پدرش، ویلیام، یک بافنده کارخانه بود که یک تجارت کوچک تولیدی داشت.
در سال 1879، به دنبال رکود در تجارت نساجی در مرکز انگلستان، پدر آلن به تنهایی به آمریکا سفر کرد تا کار پیدا کند و خانه جدیدی برای خانواده ایجاد کند. اما تنها دو روز بعد خبر درگذشتش را به خانواده اش اعلام کردند، بنابراین جیمز آلن در پانزده سالگی پدر خود را از دست داد. فوت پدرش و مشکلات اقتصادی که خانواده ش با آن ها روبرو بودند، آلن را مجبور کرد مدرسه را ترک کند و جویای کار شود.
آلن تا اوایل دهه 1900 به عنوان یک بافنده کارخانه و یک منشی خصوصی مشغول به کار بود.
جیمز آلن، در طول زندگی خود، همیشه آرزو داشت بتواند ایده‌ها و تفکراتش را از طریق نوشتن با دیگران به اشتراک بگذارد. این اتفاق بالاخره در سال 1898 رخ داد و جیمز آلن توانست در یک مجله‌ی محلی، اندیشه‌ها و تصوراتش را به‌صورت آزادانه بنویسد و ابراز کند. این دوران آغازی برای شکوفایی خلاقیت جیمز آلن بود و او را به نوشتن بیشتر و منتشر کردن کتاب‌هایش تشویق کرد. در سال 1902، جیمز آلن، پس از انتشار چند کتاب، اقدام به انتشار یک مجله‌ی خصوصی با عنوان «نور عقل» کرد.
کتاب تو همانی که می‌اندیشی مشهورترین کتاب جیمز آلن به شمار می‌رود و راهنمایی ساده و عملی است که به موضوع قدرت ذهن و تأثیر آن بر اتفاقات زندگی می‌پردازد. این کتاب به مخاطب می‌آموزد چگونه هر آنچه را فکر می‌کند به دست می‌آورد و چطور می‌تواند با تغییر در فکرهایش، زندگی‌اش را تغییر دهد.
